Transformacja systemowa

Przejście od gospodarki planowanej do rynkowej można porównać do trawersu czyli przejścia w poprzek wyboistej ściany.
Czy przy takiej wspinaczce – „trawersie” każdy z alpinistów działa indywidualnie czy ważna jest współodpowiedzialność?
Ważna jest współodpowiedzialność , walka o wspólne dobro, wszyscy zrozumieją i będą akceptowały kolejne etapy przejścia.
Czy każdy „alpinista” – szary obywatel jest odpowiedzialny za to przejście?
Tak, podczas wyborów demokratycznych.

Sytuacja gospodarki Polski przed 1990r.
Cechy PRL
Utworzenie systemu rynkowego musi wiązać się z :
- prywatyzacją,
- wskrzeszeniem konkurencji między przedsiębiorstwami,
- uruchomieniem mechanizmu cenowego (do tego miał prowadzić w swoich założeniach plan Balcerowicza).

Na czym miało polegać wprowadzenie mechanizmu cenowego:
na podniesieniu cen, by liczbę kupujących zredukować do wielkości podaży.
Trzeba podjąć decyzje, aby z jednej strony zapewnić sukces finansowy zyskownym firmom i wyeliminować firmy nie przynoszące zysku.

Czym grozi szok cenowy?
Hiperinflacją – niepohamowanym wzrostem cen i zbyt dużym udziałem pustego pieniądza.
Pieniądz do gospodarki płynie nie tylko w postaci gotówki ale również z kredytu bankowego, gdy ten jest nisko oprocentowany – ludzie masowo z niego korzystają – biorą ogromne kredyty. Dlatego drastycznie zwiększono oprocentowanie kredytów. Niskie było też oprocentowanie lokat oszczędnościowych.

Co stało się z firmami państwowymi?
Konieczne okazało się ograniczenie produkcji – redukcja zatrudnienia – bezrobocie (w 1990r- 1,2min osób, a w 1992r > 2,3mln osób)

Rola banków:
- zapewniać płynność finansową przedsiębiorstw – przez krótkoterminowe pożyczki,
- pełnić rolę pośrednika między oszczędzającymi i inwestorami.

Inne aspekty przejścia do gospodarki rynkowej:
- kolejną sprawą jest konkurencja między firmami ubezpieczeniowymi,
- system podatkowy – wprowadzono podatek od dochodów kapitałowych,
- prywatyzacja: spółki cywilna, z o.o., akcyjna
- rynek pracy wymaga odpowiedniego systemu przepisów

Czy te zmiany przyniosły oczekiwany efekt?
Częściowo tak, objawiło się to poprzez:
- wysokie tempo wzrostu PKB,
- malejąca inflacja,
- niewielki deficyt finansowy państwa,
- udane reformy systemu podatkowego.