Rola państwa

Funkcja “nocnego stróża”- państwo dba o stanowienie i przestrzeganie prawa, nie ingeruje jednak w gospodarkę. Liberałowie twierdzą iż, samoczynne mechanizmy rynkowe (niewidzialna ręka rynku), w najlepszy sposób rozwiązują problemy gospodarcze.

Inne stanowisko przyjmują etatyści. Według nich państwo powinno aktywnie uczestniczyć w życiu gospodarczym, dbać o równomierny rozwój i sprawiedliwy podział dochodu narodowego. Nie musi to oznaczać rezygnacji z gospodarki rynkowej i przejścia do gospodarki planowanej. W gospodarce planowanej państwo staje się głównym dostawcą dóbr i usług za sprawą nacjonalizacji (upaństwowienia) przedsiębiorstw. Nacjonalizacja w niektórych państwach ogranicza się do przemysłu wydobywczego, energetyki, transportu, edukacji i ochrony zdrowia.

W socjalizmie przedsiębiorstwa państwowe są bezpieczniejsze, bo mogą liczyć na pomoc państwa. Prowadzi to do przerostu zatrudnienia (bezrobocia ukrytego), podnosi koszty produkcji, osłabia konkurencyjność. Do monstrualnych rozmiarów rozrasta się biurokracja. Powstaję nowe zakazy, nakazy i normy. Ludzie są bezpieczni, ale bierni. Nie muszą czuć się odpowiedzialnie za swój los, bo państwo się o nich troszczy. Za to wszystko płaci się wysokie podatki. Jednocześnie stopa życiowa jest niższa niż w krajach o gospodarce rynkowej.

Przy zby małym zaangażowaniu państwa zwiększają się dysproporcje zamożności obywateli, zróżnicowanie w podziale dochodu. Powstają strefy nędzy, dostęp do edukacji i opieki medycznej jest utrudniony oraz zwiększa się przestępczość.

W państwach opiekuńczych (np Szwecja, Dania) dochód jest podzielony bardziej równomiernie, bo bogaci płacą wyższe podatki.

Państwo liberalne jest lepsze dla przedsiębiorców, podczas gdy państwo opiekuńce dba o schorowanych, bezrobotnych i emerytów.

Cele ekonomiczne państwa:

1.Rozwój gospodarczy- zwiększenie poziomu produkcji.

2.Maksymalizacja zatrudnienia.

3.Stabilność cen- walka z inflacją.

4.Wolność gospodarcza- swoboda w jaki sposób zrabiamy.

5.Bezpieczeństow socjalne.

6.Równość szans- w punkcie startu szanse wyrównane poprzez dostęp do edukacji.

7. Wydajność- lepsze wykorzystanie ograniczonych zasobów.

W Polsce mamy do czynienia z władzą państwową i samorządową. Rząd i wojewodowie w terenie są ogniwami władzy państwowej, władza samorządowa fukcjonuje na poziomie powiatu i gminy. Każda z nich ma swoje kompetencje i różny jest poziom ingerencji w gospodarkę na każdym ze szczebli.

Najlepsze efekty przynoszą decyzje o wydatkach na najniższych szczelach. Stąd właśnie reforma administracyjna prowadząca do decentralizacji i tym samym przekazywania kompetencji wraz z pieniędzmi ze szczebla centralnego do gminy.

Co to jest budżet państwa?

Budżet jest to plan finansowy uwzględniający dochody i wydatki.

Kiedy mamy do czynienia z budżetem zrównoważonym?

Zachodzi on wtedy gdy oczekiwany dochód jest równy wydatkom. Jeśli dochód jest większy od wydatków to mamy do czynienia z nadwyżką. W przypadku wydatków przewyższających dochody powstaje deficyt.

Co składa się na dochód państwa?

-podatki (vat, akcyza)- pośrednie,

-od osób fizycznych (bezpośrednie),

-od zysku przedsiębiorstw (bezpośrednie),

-cło- opłata nałożona na towary importowane,

-dywidenda- opłata za korzystanie z majątku państwa, część zysku przeznaczona do podziału między udziałowców lub akcjonariuszy firmy.

Co składa się na wydatki państwa?

Dofinansowanie ubezpieczeń społecznych, ochrona zdrowia, finanse publiczne

Łącznie z rolnictwem przemysł zalicza się do głównych produkcyjnych form pracy człowieka, w wyniku, których przedmioty pracy są przekształcane w wyroby.

Zadaniem przemysłu jest:

-wydobywanie, pozyskiwanie surowców mineralnych, surowców dostarczanych przez rolnictwo i przetwarzanie ich na środki produkcji i konsumpcji.