Edukacja: Przedsiębiorczość

Zapoznaj się z podstawami przedsiębiorczości

Słownik pojęć

Wartość pieniądza w czasie

Cena, Marża, Zysk, Koszty – te pojęcia, mimo, że znane wszystkim, połączone są siecią wzajemnych relacji i powiązań. Ustalanie właściwego poziomu marży i narzutu pozwala kształtować akceptowalna przez klientów politykę cen. Źle ułożone relacje mogą spowodować problemy firmy łącznie z ich upadkiem.

Cash flow

Co to znaczy Cash flow?

Cash flow to nierówne przepływy gotówkowe. Sytuacja taka występuje bardzo często w biznesie, dlatego też analiza cash flow jest szczególnie przydatna przy planowaniu działań biznesowych. W przypadku obliczeń Cash flow liczysz wewnętrzną stopę zwrotu z biznesu lub wartość bieżącą netto.

Renty kapitałowe

Czym jest renta kapitałowa?

Renty kapitałowe to pobieranie odsetek z własnego kapitału. Jakaś instytucja otrzymuje Twój kapitał do zarządzania, a Ty dostajesz z tego tytułu, co miesiąc wypłatę. Kapitał może być skonsumowany do końca (renta okresowa) lub nie uszczuplać się (renta stała).

Marża

Czym jest marża w biznesie?

Marża jest kalkulacją procentu zysku w cenie. Na ogół większość ludzi nie rozróżnia marży od narzutu. Kupiłeś towar za 10 zł. Postanowiłeś zarobić 50%. Sprzedałeś z narzutem 50% za 15 zł. Ile wynosi Twoja marża? Marża to 5 zł a 5/15 = 33,33%.

Czym się różni narzut od marży?

Czym się różni narzut od marży?

Narzut to procent doliczany do kosztu zakupu. Jeżeli kupiłeś coś za 10 zł i chciałbyś zarobić na tym 30% to musisz kalkulować, 10 zł + (10 zł x 30%), Czyli 10zł + 3zł = 13 zł Jeżeli z kolei znasz cenę sprzedaży i cenę kupna – to możesz skalkulować narzut. Cena sprzedaży jest 13 zł, a cena kupna 10 zł. Narzut wynosi 30%.

Jak zysk jest powiązany z marżą i narzutem?

Jak zysk jest powiązany z marżą i narzutem?

Zysk to pojęcie, mimo, że znane wszystkim, połączone jest siecią wzajemnych relacji i powiązań narzutem i marżą. Ustalanie właściwego poziomu marży i narzutu pozwala kształtować akceptowalną przez klientów politykę cen. Źle ułożone relacje mogą spowodować problemy firmy łącznie z ich upadkiem.

Dźwignia finansowa

Co to jest dźwigną finansowa?

Dźwignia finansowa to instrument finansowy wykorzystywany w celu zwiększenia zyskowności. Koszt pożyczonego kapitału jest mniejszy niż rentowność przedsięwzięcia. Kupujesz za 50 zł bluzki i sprzedajesz je w ciągu miesiąca za 100zł. Masz 1000 zł więc możesz kupić tylko 20 bluzek i podwoić kapitał. Dostajesz zmówienie na 100 bluzek. Brakuje ci 80 x 50zł = 4000zł. Możesz te pieniądze pożyczyć na 10% czyli musisz oddać po miesiącu 4400zł. Pożyczasz i kupujesz dodatkowe 80 bluzek. Sprzedajesz je za 8000zł. Oddajesz 4400zł. Zostaje ci 3600zł. 4000 wygenerowało ci 3600 zł czyli 90%. A zatem pożyczona złotówka dała ci 90 groszy zysku. Twoja dźwigania finansowa to 90%.

Oszczędzanie - Inwestowanie

Co to jest oszczędzanie?

Co to jest oszczędzanie?

Oszczędzanie to wkładanie pieniędzy w wirtualnie wolny od ryzyka produkt finansowy, gdzie mogą rosnąć powoli i bezpiecznie w czasie. Oszczędzanie jest istotne, bo zachowuje kapitał, ale musisz wiedzieć jak walczyć z inflacją.

Na czym polega inwestowanie?

Na czym polega inwestowanie?

Inwestowanie to wkładanie pieniędzy w produkt z pewnym stopniem ryzyka w nadziei na znaczący wzrost w czasie. Inwestowanie to czynność, która pozwala budować zamożność w sensowym czasie.

Czym charakteryzuje się spekulowanie?

Czym charakteryzuje się spekulowanie?

Spekulowanie to wkładanie pieniędzy w produkt z dużym stopniem ryzyka w nadziei na gwałtowny wzrost. Spekulowanie może być jedynie dodatkiem pochłaniającym 1 – 2% kapitału.

Overnight

Czym jest overnight?

Overnight to rodzaj nocnej lokaty. Bank pożycza twoje środki z konta przez noc na procent i rano oddaje ci wraz z zyskiem. Niektóre banki wymagają minimalnej kwoty np. 20 000 zł. Inne automatycznie lokuję połowę stanu na nocną lokatę.

Spekulowanie

Czym charakteryzuje się spekulowanie?

Spekulowanie to wkładanie pieniędzy w produkt z dużym stopniem ryzyka w nadziei na gwałtowny wzrost. Spekulowanie może być jedynie dodatkiem pochłaniającym 1 – 2% kapitału

Rachunki oszczędnościowe

Jak działa rachunek oszczędnościowy?

Rachunki oszczędnościowe to rodzaj umowy z bankiem, według której Ty systematycznie dostarczasz do banku pieniądze i przetrzymujesz je tam, a bank powiększa zdeponowane kwoty o umówiony procent.

Procent składany

Procent składany – sposób oprocentowania wkładu pieniężnego, polegający na tym, że odsetki są doliczane do wkładu (podlegają kapitalizacji) i składają się na zysk w okresie następnym.

Stopy procentowe

Co dają stopy procentowe?

Stopy procentowe to sposób powiększania się twoich pieniędzy w umówionym okresie. Banki podają 2 rodzaje stóp nominalne i efektywne, nas interesuje oprocentowanie efektywne, ponieważ ma ono większy wpływ na oszczędzanie.

Depozyty i lokaty

Jak funkcjonują depozyty i lokaty?

Depozyty i lokaty - to rodzaj umowy z bankiem, w której pożyczasz bankowi pieniądze na z góry ustalony procent, co oznacza, że po zakończeniu lokaty masz w efekcie więcej niż miałeś na początku.

Inflacja

Co to jest inflacja?

Inflacja to proces tracenia wartości pieniądza w czasie. Inflacja oznacza, że za rok za tą sama kwotę kupujesz już znacznie mniej. Gdy występuje zjawisko inflacji to nie tylko wszystko kosztuje coraz więcej, ale również mamy, coraz więcej pieniędzy w obiegu. W latach 80–tych (do 1995) w Polsce były na przykład banknoty w obiegu o nominale 100.000 zł.

Kredytowanie

Czym różni się kredyt od pożyczki?

Czym różni się kredyt od pożyczki?

Kredyty to rodzaj celowej umowy z bankiem, dostajesz dużą sumę gotówki, którą musisz spożytkować zgodnie z celem przypisanym do kredytu, co istotne, kredyt jest instrumentem finansowym, którego może używać tylko bank, to znaczy, że może pożyczyć od kogoś innego pieniądze i przekazać je za oprocentowaniem tobie zarabiając na tym, żadna inna instytucja nie ma do tego prawa.

Całkowity koszt spłaty kredytu

Co to jest całkowity koszt spłaty kredytu?

Całkowity koszt spłaty. Wziąłeś kredyt 240 000zł na 30 lat na 7% rocznie. Rata stała wynosi 1596,73 zł. Przez 30 lat zapłacisz 360 rat. Całkowity koszt spłaty to wszystkie raty razem czyli 1596,73 x 360 = 574 822,80 zł.

Leasing

Na czym polega leasing?

Leasing to forma umowy, w której dostajesz w użytkowanie cudzą własność, np. samochód, maszyny, nieruchomość. W zamian za to zobowiązujesz się wnosić opłaty i oddać przedmiot leasingu lub wykupić na własność po wniesieniu dodatkowych opłat. Leasing tym się różni od kredytu, że płacisz raty, ale na koniec albo oddajesz przedmiot leasingu np. samochód, albo wykupujesz go za dodatkową opłatą- np. za 15% ceny.

Rata malejąca

Czym się charakteryzuje rata malejąca?

Rata malejąca to taki rodzaj raty, w której zawsze spłaca się taką samą ilość kapitału w racie natomiast płaci się z raty na ratę mniej do banku. Wziąłeś kredyt 240 000zł na 30 lat na 7% rocznie. 1 rata malejącą to 666,67 zł kapitału i 1392 zł odsetek czyli łącznie 2058,67 zł. Ostatnia 360 rata malejąca to 666,67 zł kapitału i 3,87 zł odsetek czyli łącznie 670,54 zł.

Rata stała

Czym się charakteryzuje rata stała?

Rata stała to taki rodzaj raty, w której zawsze płaci się taką samą ilość pieniędzy do banku. W obrębie każdej raty jest inna proporcja pomiędzy spłatą kapitału a odsetkami. Wziąłeś kredyt 240 000zł na 30 lat na 7% rocznie. Wszystkie raty wynoszą 1596,73 zł. 1 rata to 196,73 zł kapitału i 1400 zł odsetek – razem 1596,73 zł/ Ostatnia 360 rata to 1987,50 zł kapitału i 9,23 zł odsetek.

W czym pożyczka jest lepsza od kredytu?

W czym pożyczka jest lepsza od kredytu?

Pożyczka to także forma zasilenia pieniędzmi jak kredyt. Różnica jest taka, że możesz ją wykorzystywać na dowolny cel w odróżnieniu od kredytu. Ponadto pożyczka jest udzielana ze środków własnych. Pożyczki może udzielić każda firma lub osoba z własnych pieniędzy. Kredytu może udzielić tylko bank, i może dać nie swoje lecz pożyczone pieniądze.

Odsetki kredytu

Czym są łączne odsetki kredytu?

Łączne odsetki kredytu to różnica pomiędzy całkowitym kosztem spłaty a wartością kredytu. Zapłaciłeś łącznie 360 rat po 1596,73 zł = 574 822,80 zł. Kredytu było 240 000zł. Twoje odsetki łączne to 574 822,80 – 240 000 = 334 822,80 zł.

Wkład własny

Co to znaczy wkład własny?

Wkład własny to procent (lub kwota) wartości nieruchomości, którą posiadasz sam. Mieszkanie kosztuje 300 000 zł i możliwy jest kredyt z 20% wkładem własnym. 300 000 x 20% = 60 000zł. Musisz mieć 60 000 zł, a 240 000 zł dostaniesz w kredycie hipotecznym.

Przedsiębiorczość

Analiza SWOT

Analiza SWOT – zestawienie silnych S (Strengths) i słabych W (Weaknesses) stron oraz szans O (Opportunities) i zagrożeń T (Threats) danego przedsięwzięcia, inwestycji, projektu. Stosowana jako uniwersalne narzędzie pierwszego etapu analizy strategicznej do porządkowania informacji niezbędnych w całym procesie

Akcje

akcje - papiery wartościowe łączące prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym, oraz obowiązki wynikające z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej. Akcjami określa się także część kapitału akcyjnego

Aktywa

aktywa – majątek przedsiębiorstwa

Budżet

budżet jest to plan dochodów i wydatków

Biznes plan

biznesplan – dokument określający cele przedsięwzięcia, związane z nim zadania oraz źródła finansowania. Sporządzany jest przy określaniu jego rentowności przy poszukiwaniu inwestora lub w staraniu o kredyt

Cena

wartość rynkowa towaru lub usługi wyrażona w pieniądzach

Fundusze inwestycyjne

fundusze inwestycyjne – gromadzą pieniądze uczestników funduszu : pojedynczych osób lub instytucji, przedsiębiorstw, miast, gmin itd., i inwestują w papiery wartościowe; akcje, obligacje lub lokaty terminowe – rachunki bankowe gwarantujące wyższe odsetki z wkładu finansowego niż konta osobiste, jednak o mniejszej płynności

Inflacja

wzrost cen połączony ze spadkiem wartości pieniądza. Wyrażana jest za pomocą procentowego wskaźnika – stopy inflacji. Jest częstym zjawiskiem w gospodarce, na poziomie do 5% w skali roku – mamy inflację pełzającą, następnie kroczącą - oscyluje w granicach 5–10% rocznie, galopującą roczny wzrost cen od 50% w górę i hiperinflację (miesięczny wzrost cen przekracza 150%) Przeciwnym zjawiskiem do inflacji jest deflacja.

Inwestycje

inwestycje - są to obecne nakłady, które w założeniu - w przyszłości mają przynieść korzyści. Wyróżniamy inwestycje finansowe(lokaty, papiery wartościowe) oraz rzeczowe (zakup maszyn , nieruchomości)

Kapitał

kapitał – aktywa finansowe lub materialne o wartości pieniężnej

Oszczędności

Oszczędności – część dochodu, nie przeznaczona na konsumpcję. Zapewniają bezpieczeństwo finansowe w przyszłości, pozwalają zachować płynność finansową

Obligacje skarbowe

obligacje skarbowe papiery wartościowe emitowane w serii, w których emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza (nabywcy obligacji) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia pewnego świadczenia. Obligacje są najbezpieczniejszym sposobem lokowania oszczędności. Ich emitentem jest Ministerstwo Finansów, a rozprowadzane są przez biura maklerskie, z którymi ministerstwo współpracuje. Nie dają posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu: współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach

Przedsiębiorczość

celowe, świadome, zamierzone działanie gospodarcze, którego celem jest zaspokojenie potrzeb (od podstawowych potrzeb fizjologicznych np. jedzenie, mieszkanie poprzez potrzebę bezpieczeństwa np. zabezpieczenie przed chorobą; potrzebę przynależności i uznania np. miłość akceptacja, sukces, aż po potrzebę samorealizacji np. rozwijanie się).
Być przedsiębiorczym oznacza być życiowo zaradnym, niezależnym, samodzielnym ale także pracowitym, systematycznym i konsekwentnym

Osobę przedsiębiorczą opisują następujące cechy:
- pomysłowość
- ambicja
- aktywność
- pracowitość
- gotowość ponoszenia ryzyka
- umiejętność analizowania sytuacji
- umiejętność podejmowania decyzji
- umiejętność współdziałania
- umiejętność porozumiewania się
- umiejętność rozwiązywania konfliktów
- wyobraźnia
- elastyczność

Popyt

Popytem określamy ilość towaru i usług, jaką nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie za ustaloną cenę

Prawo popytu

Prawo popytu mówi, że w określonych, pewnych warunkach rynkowych, wraz ze wzrostem jedynie ceny danego dobra czy usługi zmniejszy się zainteresowanie ich nabyciem, natomiast wraz ze spadkiem ceny – zapotrzebowanie wzrośnie

Podaż

Podażą określamy ilość dóbr i usług, jaką producenci są skłonni dostarczyć w określonym czasie za ustaloną cenę

Prawo podaży

Prawo podaży mówi, że w określonych, pewnych warunkach rynkowych, przy wzroście jedynie ceny danego dobra czy usługi, ich podaż też wzrośnie, jeżeli natomiast cena zmaleje, podaż również będzie niższa

Źródła definicji:

Opracowanie na podstawie dostępnych na rynku podręczników do podstaw przedsiębiorczości, które są zgodne z podstawą programową :

"Ekonomia Stosowana" pod red. prof. Marka Belki, Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości

"Podstawy przedsiębiorczości" wyd. Nowa Era, Zbigniew Makieła, Tomasz Rychwał

"Podstawy przedsiębiorczości" wyd. Operon, Małgorzata Biernacka, Jarosław Karba, Zbigniew Smutek

"Przedsiębiorczość" Fundacja Gospodarcza, Beata Wierzba, Małgorzata Makiewicz

"Z ekonomią na ty" pod red. Alicji Pacewicz i Tomasza Merta, Centrum Edukacji Obywatelskiej Civitas